Tổng quan

Công nghệ sinh học & Dược phẩm

Ngành dược phẩm và công nghệ sinh học phụ thuộc mạnh mẽ vào hệ thống bảo hộ sở hữu trí tuệ để bảo đảm giá trị đầu tư cho hoạt động nghiên cứu và phát triển. Bằng sáng chế giữ vai trò thiết yếu trong việc bảo hộ các hợp chất thuốc mới, chế phẩm sinh học, phương pháp chẩn đoán và quy trình sản xuất.

Bên cạnh đó, bí mật kinh doanh, độc quyền dữ liệu và các cơ chế bảo hộ theo quy định cũng đóng vai trò quan trọng. Một chiến lược IP vững chắc là yếu tố then chốt giúp bảo đảm độc quyền thị trường, thúc đẩy đổi mới và tạo nền tảng cho hoạt động cấp phép cũng như hợp tác trong ngành.

Lĩnh vực công nghệ

Technology Categories
💊

Phát triển Thuốc

Hóa dược phân tử nhỏ, sinh dược phẩm (biologics) và thuốc tương đương sinh học (biosimilars)

🧬

Genomics & Chỉnh sửa Gen

CRISPR, liệu pháp RNA, chẩn đoán di truyền

🧪

Chẩn đoán & Biomarker

Chẩn đoán đồng hành, xét nghiệm phân tử, hệ thống phân tích vi lưu (lab-on-a-chip).

🧉

Văc-xin & Liệu pháp miễn dịch

Văc-xin mRNA, kháng thể đơn dòng, liệu pháp tế bào.

🏭

Quy trình Sinh học (Bioprocessing)

Lên men, nuôi cấy tế bào, công nghệ tinh chế

💻

Tin sinh học (Bioinformatics)

Khám phá thuốc hỗ trợ bởi AI, sinh học tính toán, phân tích dữ liệu sinh học

Thực trạng

Bức tranh ngành

Ngành dược phẩm và công nghệ sinh học được đặc trưng bởi chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) cao, các con đường quy định nghiêm ngặt và thời gian phát triển kéo dài. Việc bảo hộ tài sản trí tuệ là yếu tố nền tảng để thu hồi vốn đầu tư, củng cố lợi thế cạnh tranh và tạo điều kiện cho các quan hệ đối tác toàn cầu.

Những thách thức chính bao gồm việc đáp ứng các tiêu chuẩn cấp bằng sáng chế đối với sáng chế sinh học, bảo hộ chỉ định y tế thứ cấp (second medical use), quản lý gia hạn thời hạn bằng sáng chế, đồng thời tuân thủ các khung pháp lý quốc tế như Hiệp định TRIPS. Quyền độc quyền dữ liệu và chế độ bảo hộ thuốc điều trị bệnh hiếm khíu còn tăng cường giá trị tài sản trí tuệ, đặc biệt trong phân khúc thị trường bệnh hiếm.

Khi các lĩnh vực sinh dược phẩm (biologics), y học cá nhân hóa và y tế số không ngừng tiến bộ, các doanh nghiệp buộc phải xây dựng chiến lược bảo hộ tài sản trí tuệ toàn diện nhằm bảo vệ sáng tạo từ giai đoạn phòng thí nghiệm cho đến khi thương mại hóa trên thị trường.

IP Protection Types

Các loại đối tượng quyền sở hữu trí tuệ

Sáng chế

Sáng chế hợp chất & chế phẩm: Bảo hộ các phân tử mới, công thức bào chế và hoạt chất.

Sáng chế quy trình: Bảo hộ phương pháp sản xuất và kỹ thuật tổng hợp.

Sáng chế công dụng: Bảo hộ công dụng y học thứ cấp và chỉ định điều trị.

Sáng chế sinh học: Bảo hộ trình tự gen, dòng tế bào và các con đường sinh học.

Quyền độc quyền theo quy định pháp lý

Quyền độc quyền dữ liệu (data exclusivity), quyền độc quyền thị trường (market exclusivity) và bảo hộ thuốc hiếm (orphan drug protections) kéo dài thời hạn bảo hộ sở hữu trí tuệ vượt quá thời hạn của bằng sáng chế.

Nhãn hiệu

Bảo hộ tên thương mại của thuốc, liệu pháp điều trị và dịch vụ công nghệ sinh học.

Bí mật kinh doanh

Bảo hộ bí quyết sản xuất, quy trình nuôi cấy tế bào, dữ liệu lâm sàng và công thức bào chế độc quyền.

Bản quyền

Được áp dụng đối với phần mềm công cụ tin sinh học (bioinformatics tools), cơ sở dữ liệu và các ấn phẩm khoa học.

Kiểu dáng công nghiệp

Ít phổ biến hơn nhưng có thể áp dụng cho thiết bị y tế, bao bì sản phẩm hoặc thiết kế thẩm mỹ của bộ kit chẩn đoán.

IP Challenges in Pharmaceuticals & Biotechnology

Thách thức về Sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực Công nghệ sinh học và Dược phẩm

Rất quan trọng
⚗️
Tính đủ điều kiện cấp bằng sáng chế
Các sáng chế công nghệ sinh học, chẳng hạn như trình tự gen hoặc phân tử sinh học cô lập, đang phải đối mặt với sự thẩm định ngày càng nghiêm ngặt theo các quy định pháp luật về bằng sáng chế đang thay đổi và các điều khoản loại trừ dựa trên đạo đức tại một số khu vực pháp lý.
Quan trọng
🧬
Bằng sáng chế cho công dung thứ hai trong y dược
Việc bảo hộ các chỉ định điều trị mới đối với các chất đã biết là phức tạp, thường đòi hỏi kỹ thuật soạn thảo yêu cầu bảo hộ chiến lược và gặp nhiều thách thức trong việc thực thi.
Rất quan trọng
🕒
Gia hạn thời hạn bằng sáng chế và Quyền độc quyền theo quy định
Việc quản lý Chứng nhận bảo hộ bổ sung (Supplementary Protection Certificate – SPC) và các giai đoạn độc quyền theo quy định pháp lý là yếu tố then chốt để tối đa hóa thời gian bảo hộ thị trường sau chu kỳ phát triển kéo dài.
Quan trọng
🌐
Chiến lược bảo hộ đa quốc gia
Việc phối hợp nộp đơn tại các thị trường lớn như Mỹ, Liên minh châu Âu, Trung Quốc và Nhật Bản đòi hỏi phải xử lý các quy định khác nhau về sinh dược phẩm (biologics), đối tượng được cấp bằng sáng chế và thời gian thẩm định.
Cần xem xét
🔐
Bí mật kinh doanh trong sản xuất
Việc lựa chọn giữa bảo hộ bằng sáng chế và bảo hộ bí mật kinh doanh đối với các phương pháp sản xuất độc quyền, đặc biệt trong lĩnh vực sinh dược phẩm, là yếu tố quyết định để duy trì lợi thế cạnh tranh lâu dài.
Rất quan trọng
⚠️
Quyền tự do khai thác (Freedom to Operate – FTO)
Bối cảnh bằng sáng chế phức tạp xung quanh sinh dược phẩm và thuốc tương đương sinh học (biosimilars) làm gia tăng nguy cơ vi phạm không cố ý. Việc tiến hành phân tích FTO toàn diện là bắt buộc trước khi đưa sản phẩm ra thị trường.
Liên hệ với chúng tôi

Cần tư vấn về các vấn đề sở hữu trí tuệ?

Liên hệ ngay

Lĩnh vực liên quan